مقدمه:

آمـوزش اولیـه کودک بـا انتخاب دقیق و هوشـمندانه پیش دبستانی و مهدکودک آغاز می شـود. بـاتوجـه بـه اهمیـت چشـم گیر آموزش از سـنین پاییـن، این دغدغه بـرای والدیـن وجـود دارد کـه کودک خـود را بـرای گذراندن اولین دوره مهـم آموزشـی کجـا ثبت نـام کننـد. برخـی بر ایـن عقیده اند کـه کلاس اول، مهم تریـن و شـاید سـخت ترین دوره آموزشـی بـرای کـودک اسـت، به همیـن جهت، مقطـع پیش دبستانی باید در محیطـی اصولـی و بـا مقـررات خـاص ماننـد مدرسـه گذرانـده
شـود. برخـی دیگـر نیـز معتقد هسـتند ایـن انتخاب بهتر اسـت با توجـه به خصوصیات اخلاقی، جنسـیت کـودک، هزینه ها و اهداف خـاص والدیـن انجـام گیـرد.

پیش دبستانی در مهد بهتر است یا دبستان؟

اصلی تریـن هـدف از گذرانـدن دوره پیش دبسـتانی، بهبـود توانایـی کـودک در یادگیری اسـت. این امر منجـر بـه پذیـرش عضویت از سـوی جامعه، رشـد مثبـت کودک، تقویـت اسـتعداد و خلاقیـت و همچنیـن فراگیـری مهارت هـای
موردنیـاز در زندگـی وی می شـود. ایـن آموزش هـا و مهارت هـا بـر بـازی، افزایـش هـوش و ایجاد چشـم انداز مثبـت در زندگی کودک تمرکـز دارنـد. کـودک در سـنین پیش دبسـتانی میـل زیـادی بـه
پرسـش دربـاره اتفاقـات پیرامـون، موسـیقی، همـکاری و پیـدا کـردن دوسـت دارد، بـه همیـن علـت صرفـا نبایـد در کنـار پدر و مـادر خـود مهارت هـا را فرا گیـرد، بلکـه بایـد در محیـط آموزشـی نیـز چگونگـی تعامـل و زندگـی کـردن را بیامـوزد. نقـش مربیـان و میـزان تحصیـلات آن هـا نیـز در ایـن فرآیند بسـیار مهم اسـت، به طـوری کـه آموزش هـای صحیـح موجـب رشـد و تشـویق های
مربیـان موجـب افزایـش اعتماد به نفـس در کـودک می شـود. بنابرایـن فاکتورهـای مختلفـی از جملـه محیط، کیفیـت آموزش، کادر آموزشـی و هزینه هـای مربوطـه، والدیـن را بـر سـر ایـن دو
راهـی قـرار داده اسـت کـه پیش دبسـتانی در مهد بهتر اسـت یا در مدرسـه.

گذراندن دوره پیش دبستانی

به هرحال گذراندن دوره پیش دبستانی در مهد و مدرسـه از جهـات مختلـف تفاوت هـای بسـیاری دارد کـه مـا در ایـن مقاله سـعی داریـم جوانـب مختلف را بررسـی کنیم تـا تصمیم گیـری را برای
والدیـن آسـان تر کنیم. بـا توجـه بـه ایـن موضوع کـه دوره پیش دبسـتانی اجباری نیسـت،لـذا والدیـن باید تـا حد زیادی هزینه های مربوط به آن را خودشـان تقبـل کننـد.

هزینه و شهریه پیش دبستانی

شـهریه بـا توجـه بـه محـل(مرکـز اسـتان و مناطق/شهرسـتان)، نـوع و میـزان فعالیـت و درجه بنـدی مرکـز محاسـبه می شـود. همچنیـن سـه متغیـر اجـاره ملـک، حق الزحمـه عوامل، کیفیـت از دیگـر عوامـل تعییـن کننـده میزان شـهریه هستند.

مقطـع پیش دبستانی هـم در مـدارس و هـم در مهدهـای کـودک آمـوزش داده می شـود. مـدارس بـه سـه نـوع دولتـی، غیردولتی یا غیرانتفاعـی و هیئـت امنایـی تقسیم می شوند. و مهدهـای کـودک هـم بـه دو نـوع دولتـی و خصوصـی تقسـیم می شـوند. مهدهـای خصوصی شـامل مهدهـای سـتاره دار هـم می شـوند.

مهدهـا بـرای دریافت سـتاره از جهـات مختلـف ماننـد فضا، مهارت نیروی انسـانی و شـرایط کاری مـورد بررسـی قـرار می گیرنـد و مهدکودکـی کـه امتیـاز بیشـتری بگیـرد، می توانـد سه سـتاره یا چهارسـتاره را دریافت کند.

در شـهر مشـهد مهدهـا از یک سـتاره تـا سه سـتاره هسـتند. بـا توجـه بـه اینکـه نـرخ شـهریه ها هم هـر سـال تغییـر می کنـد، در حـال حاضـر شـهریه مـدارس پیش دبسـتانی دولتـی بیـن 500 تـا 600 هـزار تومان اسـت.
شـهریه مـدارس غیردولتـی در دو قالـب ثابـت و فوق برنامه دریافت می شـود کـه معمـولا سـالیانه بیـن یـک میلیـون و پانصـد تـا دو میلیـون و هفتصـد هـزار تومان اسـت.
مدارس هیئت امنایی شـهریه ثابتی ندارند؛ بنابراین نرخی که اولیاء می پردازنـد، بـا توجـه به منطقـه جغرافیایی است.

هزینه مهد دولتی و خصوصی

در حـال حاضـر تنهـا مهد دولتی کـه دارای دوره های رایگان اسـت، مهدالرضـای آسـتان قـدس رضـوی اسـت که هفتـه ای سـه روز در جلسـات دو سـاعته در مسـاجد و حسینیه های سطح شهر مشهد و شهرسـتان های دارای نمایندگی آسـتان قدس برای کودکان بالای
5سـال برگـزار می شـود.

ایـن کـودکان روخوانـی قـرآن کریـم بـه روش قصـه و بـازی و بـا لحـن عربـی، یادگیری بعضی از سـوره های قـرآن، آیـات و روایـات کاربردی و مفاهیم پیش دبسـتانی را آموزش می بینند.
شـهریه مهدهـای خصوصـی بـدون سـتاره بیـن یـک میلیـون و چهارصـد تـا دو میلیـون و پانصـد هـزار تومـان اسـت. مهدهـای خصوصـی سـتاره دار بـه چنـد دسـته تقسـیم می شـوند.
بـه ایـن ترتیـب کـه شـهریه مهدهـای یک سـتاره ماهیانـه حـدود 250 هـزار تومـان، مهدهـای دو سـتاره ماهیانـه حـدود 285 هـزار تومـان، مهدهـای سه سـتاره معمولی بین 400 تـا 429 هزار تومان، سه سـتاره ممتـاز ماهیانـه حـدود 430 هـزار تومـان و سه سـتاره دو زبانـه ماهیانـه بیـن 380تـا 430هـزار تومان اسـت.

آیا هزینه ها با ارائه خدمات هستند یا خیر؟

تمـام ایـن هزینه هـا بـدون احتسـاب هزینـه تغذیـه، سـرویس رفت و برگشـت و لـوازم التحریـر موردنیـاز کـودک اسـت. همچنین شـرکت کـودکان در کلاس هـای فوق برنامـه کامـلا اختیـاری و شـهریه هـر فعالیـت فوق برنامـه حداکثـر 10 درصد شـهریه نهایی مهدکـودک اسـت.
به جز مسـئله شـهریه و هزینه هـای جانبی، خانواده هـا از جنبه های دیگـر نیـز دچـار سـردرگمی هسـتند کـه کجـا بـرای کودکشـان مناسـب تر اسـت.

نظرات برخی مدیران مدرسه و مهدهای کودک

به همین منظور نظرات چندی از مدیران مدرسـه و مهدکـودک و همچنیـن کارشـناس مربوطه را جویا شـده ایم.
آقـای قدرتـی مدیـر دبسـتان پسـرانه بشـیر تهران از لـزوم گذرانـدن پیش دبسـتانی در مهـد می گویـد: «کـودک در مدرسـه بـا توجه به فاصلـه سـنی بیشـتری که بـا دانش آمـوزان کلاس های بالاتـر دارد، بیشـتر مـورد تحقیـر و اذیت قرار می گیـرد و نمی تواند ارشـد بودن را تجربـه کنـد. همچنیـن مسـابقات، جشـنواره ها و المپیادهـا در مدرسـه موجـب غفلـت از دانش آموزان پیش دبسـتانی می شـود.

در مدرسـه افـکار بزرگانـه غالـب اسـت، در صورتی که کـودک در مهد فرصت بیشـتری برای کودکی کردن دارد. در مهد بیشـتر از فرآیند آمـوزش، روی بـازی و تفریـح تأکید می شـود و خلاقیـت در کودک
پـرورش میابد.
البتـه از جنبه هـای مثبـت پیش دبسـتانی در مدرسـه می تـوان بـه آمـاده شـدن بهتر برای ورود به دبسـتان و شـناخت اعـداد، رنگها، اشـکال هندسـی و مسـائل کلامی اشـاره کرد.

نظرات دیگر:

خانـم سـعیدی معـاون مهـد و پیش دبسـتانی هـم بـرآموزش پیش دبسـتانی در مهد تأکید دارد:

«رشـد بیشـتر خلاقیت و هـوش از نتایـج حضـور کـودک در مهد اسـت. کـودک در محیط مهـد عـلاوه بـر آمـوزش و بـازی می توانـد کلاس هـای فوق برنامـه بیشـتری را به نسـبت مدرسـه داشـته باشـد و سـاعت های بیشتری را در مهد و با بچه ها بگذراند. همچنین سـرگرمی های متناسـب با
سـن بچه هـا، برای آن ها فراهم شـده اسـت.

در مهـد به علت فضای بـه نسـبت کودکانه تـر، و وجود انواع اسباب بازی ها شـرایط برای کودکـی کردن آماده تر اسـت.
کـودکان در مهـدکودک، در اکثـر مـوارد پوششـی متشـکل از رنگ هـای متنـوع و شـاد دارند. کودکانـی کـه بـه مهـدکودک می رونـد، بـا توجـه بـه تعـداد بازی هـا، فعالیت هـا و دوسـتان، نسـبت بـه سـایر کـودکان پرتحرک تـر و شـاداب تر هستند. پیش دبسـتانی در مدرسـه، سـه الی چهار سـاعت
اسـت، درصورتـی کـه در مهـد این سـاعت بیشـتر است. تعداد بچه هـا در مدرسـه بـه مراتـب بیشـتر از مهدکودک اسـت.